Być może słyszeliście określenia twardziela i biel, ale co te terminy oznaczają? I co ważniejsze, do którego z nich należy użyć projekty stolarskie? Prostą odpowiedzią w większości przypadków jest twardziel. Jest gęstszy, mocniejszy i bardziej suchy niż biel. Poza tym zazwyczaj twardziel ma charakterystyczny dla danego gatunku kolor, np. bogaty brąz orzecha włoskiego czy czerwonawe odcienie wiśni. Ale skoro jesteś w obróbka drewna, prawdopodobnie chcesz dowiedzieć się więcej o samym drewnie.
Dwie części tego samego drzewa
Różnice między drewnem twardzielowym a bielem dotyczą sposobu, w jaki rośnie drzewo. Jeśli miałbyś przeciąć pień dojrzałego drzewa liściastego i usunąć korę oraz zewnętrzną warstwę kambium (która ostatecznie staje się nową korą), zauważysz dwie odrębne sekcje pnia.
Zewnętrzne, jaśniejsze drewno to biel. Jest to „pracująca” część drzewa, ponieważ woda i soki przepływają przez biel podobnie jak krew przez tętnice, żyły i naczynia włosowate. Chociaż ta część pnia jest niezbędna dla drzewa, gdy żyje, nie jest dobrym materiałem do obróbki drewna. Ponieważ biel zawiera dużo wilgoci, podczas wysychania znacznie się kurczy i jest znacznie bardziej podatny na grzyby.
Wewnętrzna, ciemniejsza część pnia to twardziel. Twardziel powstaje ze starego, „emerytowanego” bielu i staje się mocnym kręgosłupem drzewa. Do obróbki drewna preferowane jest drewno twardzielowe, ponieważ jest znacznie mniej podatne na grzyby i zawiera znacznie mniej wilgoci niż biel, co oznacza, że kurczy się mniej po wyschnięciu.
Gdy drzewo „przeniesie” część swojego bielu na twardzieli, sok przestanie płynąć przez tę część drewna, a materiał przetwarzający zasadniczo obumiera. W ramach procesu konwersji pory zaczynają się zatykać materią organiczną, która powoduje zmianę koloru ścian komórkowych z powodu obecności substancji chemicznych często ogólnie nazywanych substancjami ekstrakcyjnymi. Ekstrakty zazwyczaj odpowiadają za bogaty charakter i kolory występujące w twardzieli.
Odporność na gnicie
Niektóre gatunki drewna, takie jak sekwoja i cedr, są reklamowane jako materiały naturalnie odporne na gnicie, które są mniej podatne na gnicie i owady niż inne drewno iglaste, takie jak sosna lub świerk. Chociaż to twierdzenie ma pewną słuszność, ważne jest, aby pamiętać, że naturalna odporność na gnicie często dotyczy przede wszystkim twardzieli. Więc jeśli planujesz projekt obróbki drewna do użytku na zewnątrz i naprawdę chcesz, aby trwał, ty powinien prawdopodobnie pokusić się o klasę „całkowicie twardzieli” lub „z całego serca” przy zakupie tarcicy, takiej jak sekwoja i cedr. Pamiętaj też, że całe drewno wietrzeje i szarzeje na zewnątrz, jeśli tak nie jest poplamione lub w inny sposób chronione przed degradacją UV.
Czy biel należy wyrzucić?
Wielu doświadczonych stolarzy faktycznie usuwa biel i używa tylko drewna twardzielowego do swoich projektów meblowych. Ale to nie znaczy, że przycięte drewno bielu jest śmieciem, które jest dobre tylko dla stosu drewna. Biel nigdy nie będzie tak mocna, bogata ani piękna jak drewno twardzielowe, ale nadal ma swoje zastosowanie. Tylko pamiętaj o dokładnym wysuszeniu bielu i wykorzystaniu go w projektach, w których odrobina ruchu nie sprawi problemów. Zaplanuj również dokładne uszczelnienie, za pomocąfarba lub poliuretan, aby zapobiec wchłanianiu wilgoci z otoczenia.
